માયા ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ
- દેશમાં સંરક્ષણ તેમજ નિર્ણાયક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પર વધતા સાયબર અને માલવેર હુમલાઓને પગલે, સંરક્ષણ મંત્રાલયે તમામ ઈન્ટરનેટ કનેક્ટેડ કમ્પ્યુટર્સમાં માઇક્રોસોફ્ટ ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ (OS)ને નવી OS માયા સાથે બદલવાનો નિર્ણય કર્યો છે. માયા OSમાં વિન્ડોઝ જેવું ઇન્ટરફેસ અને તમામ કાર્યક્ષમતા છે અને વપરાશકર્તાઓને આ ફેરફારથી બહુ ફરક નહીં લાગે.
- 15 ઓગસ્ટ, 2023 સુધીમાં સંરક્ષણ મંત્રાલયમાં ઈન્ટરનેટ સાથે જોડાયેલા તમામ કોમ્પ્યુટર પર માયા ઈન્સ્ટોલ કરવાની સૂચના આપવામાં આવી છે. માયા હાલમાં માત્ર રક્ષા મંત્રાલયની સિસ્ટમમાં જ ઇન્સ્ટોલ થઈ રહી છે.
- ત્રણેય દળોએ તેની તપાસ પણ કરી છે અને ટૂંક સમયમાં તેને સેવામાં લેવામાં આવશે. તે પહેલાથી જ નેવી દ્વારા મંજૂર કરવામાં આવ્યું છે અને હાલમાં આર્મી અને એર ફોર્સ દ્વારા તેનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવી રહ્યું છે. માયા માલવેર હુમલાઓ અને અન્ય સાયબર હુમલાઓને અટકાવશે જેમાં હાલમાં ભારે વધારો જોવા મળી રહ્યો છે.
એન્ડ પોઈન્ટ ડિટેક્શન એન્ડ પ્રોટેક્શન સિસ્ટમ : ચક્રવ્યુહ
- માયા OS ચક્રવ્યુહ નામની વિશેષતા ધરાવે છે, જે એન્ડ-પોઇન્ટ એન્ટી-માલવેર અને એન્ટીવાયરસ સોફ્ટવેર છે. આ સુવિધા વપરાશકર્તાઓ અને ઈન્ટરનેટ વચ્ચે રક્ષણાત્મક સ્તર તરીકે કામ કરે છે, જે હેકર્સના સંવેદનશીલ ડેટાને એક્સેસ કરવાના પ્રયાસોને નિષ્ફળ બનાવે છે. સંરક્ષણ મંત્રાલયના વ્યૂહાત્મક સાયબર સુરક્ષા અભિગમના ભાગરૂપે, માયા OSને વર્ષના અંત સુધીમાં મંત્રાલયના તમામ કમ્પ્યુટર્સ પર લાગુ કરવામાં આવશે.
માયા ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ
- માયા OSને વિકસાવવાની શરૂઆત 2021માં થઈ હતી. જ્યારે ભારતે તેના નિર્ણાયક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને સંરક્ષણ પ્રણાલીઓને લક્ષ્યાંક બનાવતા સાયબર જોખમોનો સામનો કર્યો હતો. આ પડકારોનો પ્રતિભાવ સ્વરૂપે માઈક્રોસોફ્ટ વિન્ડોઝને સ્વદેશી OS સાથે બદલવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો.
- ડિફેન્સ રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ઓર્ગેનાઈઝેશન (DRDO), સેન્ટર ફોર ડેવલપમેન્ટ ઓફ એડવાન્સ્ડ કોમ્પ્યુટીંગ (C-DAC), નેશનલ ઈન્ફોર્મેટિક્સ સેન્ટર (NIC), ભારતીય સોફ્ટવેર કંપનીઓ અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓના નિષ્ણાતોના સહયોગી પ્રયાસથી છ મહિનાઓની અંદર માયા OSની રચના કરવામાં આવી છે. તે ઉબુન્ટુ ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ પર આધારિત છે, જે લિનક્સ પર બનેલ – એક ઓપન સોર્સ સોફ્ટવેર છે.