રાષ્ટ્રીય હેન્ડલૂમ દિવસ : 7મી ઓગસ્ટ
- કાપડ મંત્રાલયના વણકર સેવા કેન્દ્ર દ્વારા 7 ઓગસ્ટના 2023ના રોજ 9મા નેશનલ હેન્ડલૂમ દિવસનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. આ દિવસનો હેતુ હેન્ડલૂમનું મહત્વ અને દેશના સામાજિક-આર્થિક યોગદાન વિશે જાગૃતિ ફેલવવાનો છે. આ વિઝન દ્વારા માર્ગદર્શન આપીને, સરકારે 7મી ઓગસ્ટ, 2015ના રોજ આવી પ્રથમ ઉજવણી સાથે રાષ્ટ્રીય હેન્ડલૂમ દિવસની ઉજવણી કરવાનું શરૂ કર્યું હતું.
- થીમ : Handlooms for Sustainable Fashion
- આ તારીખ ખાસ કરીને 7મી ઓગસ્ટ, 1905ના રોજ શરૂ કરવામાં આવેલી સ્વદેશી ચળવળની સ્મૃતિમાં પસંદ કરવામાં આવી હતી અને સ્વદેશી ઉદ્યોગો અને ખાસ કરીને હેન્ડલૂમ વણકરોને પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવી હતી.
- રાષ્ટ્રીય હેન્ડલૂમ દિવસનું ઉદ્ઘાટન 7 ઓગસ્ટ 2015ના રોજ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા ચેન્નાઈમાં કૉલેજ ઑફ મદ્રાસના શતાબ્દી કોરિડોર પર કરવામાં આવી હતી ત્યારથી દર વર્ષે તેની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી 7મી ઓગસ્ટના રોજ ભારત મંડપમ, પ્રગતિ મેદાન, દિલ્હી ખાતે રાષ્ટ્રીય હેન્ડલૂમ દિવસની ઉજવણીમાં ભાગ લીધો હતો.
- આ કાર્યક્રમ દરમિયાન, પ્રધાનમંત્રી “ભારતીય વસ્ત્ર અને શિલ્પ કોષ”ના ઈ-પોર્ટલનું પણ લોકાર્પણ કર્યું – જે કાપડ અને હસ્તકલાનો ભંડાર છે, જે નેશનલ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ફેશન ટેકનોલોજી (NIFT) દ્વારા વિકસાવવામાં આવ્યું છે. આ પોર્ટલ દ્વારા દેશભરના હાથશાળ જૂથો, Nift, વીવર સર્વિસ સેન્ટર, હસ્તકલા નિકાસ પ્રોત્સાહન પરિષદ, સહિત વિવિધ રાજ્ય હાથશાળ વિભાગો એક સાથે જોડાશે.
- હેન્ડલૂમ એક્સપોર્ટ પ્રમોશન કાઉન્સિલ એ ભારત સરકારના ટેક્સટાઈલ મંત્રાલય હેઠળ રચાયેલી નોડલ એજન્સી છે. કંપની એક્ટ, 1956ની કલમ 25 હેઠળ તેને બિન-લાભકારી કંપની તરીકે સામેલ કરવામાં આવી હતી. તેનો ધ્યેય તમામ હેન્ડલૂમ ઉત્પાદનો જેમ કે ફેબ્રિક્સ, હોમ ફર્નિશિંગ, કાર્પેટ, ફ્લોર આવરણ વગેરેની નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.
ગુજરાત : રાજયના 44 હસ્તકલા કારીગરોને રાજ્ય એવોર્ડથી સન્માનિત
- રાષ્ટ્રીય હાથસાળ દિવસ નિમિત્તે હાથશાળ– હસ્તકલા ક્ષેત્રના 44 કારીગરોને રાજ્ય એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.
- વડોદરાના અકોટા સ્ટેડિયમ ખાતે હસ્તકલાના કારીગરોને પ્રોત્સાહિત કરવા કુટિર ઉદ્યોગ મંત્રી બળવંતસિંહ રાજપુત અને રાજ્યમંત્રી જગદિશ વિશ્વકર્માની ઉપસ્થિતિમાં રાજ્ય એવોર્ડ વિતરણ સમારંભ થયો હતો.
- રાજ્યના ઉત્પાદનોની સ્થાનિક તેમજ આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ઓળખ ઉભી કરવાના હેતુથી વર્ષ 2023-24થી રાજયમાં ‘વન ડિસ્ટ્રિક્ટ, વન પ્રોડક્ટ’ (ODOP) સહાયની યોજના અમલમાં મૂકવામાં આવી છે.
- મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલના નેતૃત્વ હેઠળની રાજ્ય સરકારે આ યોજના માટે રૂ. 58 કરોડની ગ્રાંટની મંજૂરી આપી છે.ODOP હેઠળ રાજ્યના 33 જિલ્લાઓની એક, બે અથવા ત્રણ મહત્વની કળા-કારીગરીની પસંદગી કરવામાં આવી છે.
- સુજની’ કલા એ રજાઈ બનાવવા માટેની અતિ પ્રાચીન કળા છે કે જે લગભગ લુપ્તપ્રાય થવાના આરે છે, પરંતુ હવે ODOP હેઠળ ભરૂચની આ ‘સુજની’ કળાને પુનર્જીવિત કરવામાં આવશે અને હાલમાં ભરૂચમાં લગભગ 20 યુવાનો ‘સુજની’ કળાની તાલીમ લઈ રહ્યા છે. ODOP હેઠળ કળા-કારગરીનો સમાવેશ કરાતા હવે ખંભાતના અકીકના પથ્થરોની કળા-કારીગરીને નવું બજાર અને નવું જીવન મળશે.