નેહરુ મેમોરિયલ મ્યુઝિયમ એન્ડ લાઈબ્રેરી સોસાયટીનું નામ બદલ્યું
- નેહરુ મેમોરિયલ મ્યુઝિયમ એન્ડ લાઈબ્રેરી સોસાયટીની એક ખાસ બેઠકમાં તેનું નામ બદલીને ‘પ્રાઈમ મિનિસ્ટર મ્યુઝિયમ એન્ડ લાઈબ્રેરી સોસાયટી’ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. વિશેષ બેઠકની અધ્યક્ષતા સંરક્ષણ મંત્રીશ્રી રાજનાથ સિંહે કરી હતી, જેઓ સોસાયટીના ઉપાધ્યક્ષ પણ છે.
- 2016માં પ્રધાનમંત્રી શ્રી મોદીએ તીન મૂર્તિ કોમ્પ્લેક્સ, નવી દિલ્હી ખાતે ભારતના તમામ પ્રધાનમંત્રીઓને સમર્પિત એક સંગ્રહાલય સ્થાપવાનો વિચાર રજૂ કર્યો હતો. 25-11-2016ના રોજ યોજાયેલી તેની 162મી બેઠકમાં NMMLની એક્ઝિક્યુટિવ કાઉન્સિલે તીન મૂર્તિ એસ્ટેટ ખાતે મ્યુઝિયમ ઑફ ઓલ પ્રાઇમ મિનિસ્ટર્સના નિર્માણ પ્રોજેક્ટની દરખાસ્તને મંજૂરી આપી હતી. તીન મૂર્તિ એસ્ટેટમાં તમામ પ્રધાનમંત્રીઓના સંગ્રહાલયના નિર્માણનો પ્રોજેક્ટ પૂર્ણ થયો છે અને 21મી એપ્રિલ 2022થી પ્રધાનમંત્રીનું મ્યુઝિયમ સામાન્ય લોકો માટે ખોલવામાં આવ્યું છે.
- એક્ઝિક્યુટિવ કાઉન્સિલને પાછળથી લાગ્યું કે સંસ્થાનું નામ વર્તમાન પ્રવૃત્તિઓને પ્રતિબિંબિત કરે છે, જેમાં હવે સ્વતંત્ર ભારતમાં લોકશાહીની સામૂહિક યાત્રાને દર્શાવતું સંગ્રહાલય શામેલ છે. રાષ્ટ્ર નિર્માણમાં પ્રત્યેક પ્રધાનમંત્રીના યોગદાનને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
- મ્યુઝિયમની શરૂઆત પુનર્નિર્મિત અને નવીનીકૃત નહેરુ મ્યુઝિયમ ઈમારતથી થાય છે અને શ્રી જવાહરલાલ નેહરુના જીવન અને યોગદાનને અદ્યતન ટેકનોલોજી સાથે અદ્યતન રીતે પ્રદર્શિત કરે છે. નવી ઇમારતમાં સ્થિત આ મ્યુઝિયમ દર્શાવે છે કે કેવી રીતે આપણા પ્રધાનમંત્રીઓએ વિવિધ પડકારો વચ્ચેથી દેશને બહાર કાઢીને દેશના સર્વાંગી વિકાસને સુનિશ્ચિત કર્યો છે.
નેહરુ મેમોરિયલ મ્યુઝિયમ એન્ડ લાઈબ્રેરી સોસાયટી
- નેહરુ મેમોરિયલ મ્યુઝિયમ એન્ડ લાઇબ્રેરી (NMML) 1964માં જવાહરલાલ નેહરુની યાદમાં સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી. તે સંસ્કૃતિ મંત્રાલય હેઠળની એક સ્વાયત્ત સંસ્થા છે. તે જાજરમાન તીન મૂર્તિ હાઉસમાં આવેલું છે, જે ભારતના પ્રથમ વડાપ્રધાનના સત્તાવાર નિવાસસ્થાન છે. તેમાં ચાર મુખ્ય ઘટકો છે, જેમ કે, એક સ્મારક સંગ્રહાલય, આધુનિક ભારત પર એક પુસ્તકાલય, સમકાલીન અભ્યાસ માટેનું કેન્દ્ર અને નેહરુ પ્લેનેટોરિયમ છે.
- 14 નવેમ્બર, 1964ના રોજ જવાહરલાલ નેહરુની 75મી જન્મજયંતિ પર ભારતના રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. સર્વપલ્લી રાધાક્રિષ્નને ઔપચારિક રીતે તીન મૂર્તિ હાઉસ રાષ્ટ્રને સમર્પિત કર્યું અને નેહરુ મેમોરિયલ મ્યુઝિયમનું ઉદ્ઘાટન કર્યું. 1 એપ્રિલ 1966ના રોજ, સરકારે સંસ્થાના સંચાલન માટે નેહરુ મેમોરિયલ મ્યુઝિયમ અને લાઇબ્રેરી સોસાયટીની સ્થાપના કરી હતી. તીન મૂર્તિ હાઉસની બાજુમાં એક વિશિષ્ટ પુસ્તકાલયની ઇમારત બનાવવામાં આવી હતી અને જાન્યુઆરી 1974 માં ભારતના રાષ્ટ્રપતિ શ્રી વી. વી. ગિરી દ્વારા તેનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું. 1990માં આ બિલ્ડિંગમાં NMMLના નવા એકમ તરીકે સેન્ટર ફોર કન્ટેમ્પરરી સ્ટડીઝની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.