દેશની પ્રથમ ગ્રીન હાઇડ્રોજન ફ્યુઅલ સેલ બસ
- કેન્દ્રીય પેટ્રોલિયમ, કુદરતી ગેસ અને આવાસ અને શહેરી બાબતોના મંત્રી હરદીપ સિંહ પુરીએ દેશમાં ગ્રીન હાઇડ્રોજન ઉત્પાદન અને ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે મંત્રાલયની પહેલના ભાગરૂપે કર્તવ્ય પથ, દિલ્હીમાં પ્રથમ ગ્રીન હાઇડ્રોજન ફ્યુઅલ સેલ બસ લોન્ચ કરી.
- સરકારે ટૂંક સમયમાં દિલ્હી એનસીઆર ક્ષેત્રમાં 15 વધુ ફ્યુઅલ સેલ બસો ચલાવવાની યોજના બનાવી છે. ઇન્ડિયન ઓઇલે દિલ્હી, હરિયાણા અને ઉત્તર પ્રદેશમાં નિર્ધારિત રૂટ પર ગ્રીન હાઇડ્રોજન ઇંધણ પર ચાલતી 15 ફ્યુઅલ સેલ બસોના ઓપરેશનલ ટ્રાયલ શરૂ કરવાની પહેલ કરી છે.
- સૌથી પહેલા દિલ્હીના ઈન્ડિયા ગેટથી બે ફ્યુઅલ સેલ બસો શરૂ કરવામાં આવી રહી છે. ઇન્ડિયન ઓઇલે R&D ફરીદાબાદ કેમ્પસમાં અત્યાધુનિક ડિલિવરી સુવિધા પણ સ્થાપી છે જે સોલાર પીવી પેનલ્સનો ઉપયોગ કરીને ઇલેક્ટ્રોલિસિસથી ઉત્પાદિત ગ્રીન હાઇડ્રોજનને બળતણ આપી શકે છે. હાઇડ્રોજન ફ્યુઅલ સેલ બસની સૌથી મોટી ખાસિયત એ છે કે તેનાથી હવા પ્રદૂષણ ફેલાતુ નથી.
હાઇડ્રોજન ફ્યુઅલ સેલ બસની ખાસિયત
- ગ્રીન હાઇડ્રોજન બસ એ શૂન્ય-ઉત્સર્જન વાહન છે જે બસ ચલાવવા માટે વીજળી ઉત્પન્ન કરવા માટે હાઇડ્રોજન અને હવાનો ઉપયોગ કરે છે, માત્ર પાણીનું ઉત્સર્જન કરે છે. હાઇડ્રોજનનો ઉપયોગ બળતણ કોષો માટે બળતણ તરીકે થઈ શકે છે.
- આ હાઇડ્રોજન ગ્રીન બસ 3 લાખ કિમીનું અંતર કાપે છે. તેનો અર્થ એવો થાય છે કે, હાઇડ્રોજનથી દોડતી આ બસો એક વખતમાં લગભગ 300 કિમીથી વધારે અંતર કાપી શકે છે. પરંપરાગત આઇસી એન્જિનની તુલનામાં હાઇડ્રોજન ફ્યુઅલ સેલ બસની ક્ષમતા બમણી છે.
- વિદ્યુતરાસાયણિક પ્રતિક્રિયા એનોડ પર ઇંધણ (હાઇડ્રોજન) અને કેથોડ પર હવામાંથી ઓક્સિજનને પાણીમાં રૂપાંતરિત કરે છે અને ઇલેક્ટ્રોનના સ્વરૂપમાં વિદ્યુત ઊર્જા ઉત્પન્ન કરે છે. ફ્યુઅલ સેલ વાહનોમાં બેટરી વાહનો કરતાં લાંબી રેન્જ અને ઓછી રિફ્યુઅલિંગ આવશ્યકતાઓ હોય છે.
- આગામી બે દાયકામાં ભારત વિશ્વની ઊર્જાની 25% માંગ ધરાવતો દેશ હશે. ભારત ભવિષ્યમાં ગ્રીન હાઇડ્રૉજન નિકાસમાં ચેમ્પિયન બનશે. 2050 સુધીમાં હાઇડ્રોજનની વૈશ્વિક માંગ ચારથી સાત ગણી વધીને 500-800 મિલિયન ટન થવાની ધારણા છે. સ્થાનિક ગ્રીન હાઇડ્રૉજનની માંગ 2050 સુધીમાં 4 ગણી વધવાની ધારણા છે, એટલે કે 25-28 મેટ્રિક ટન થશે.